Zamarła Turnia i Żelazne Wrota

Zamarła Turnia (2179 m). Podrzędny szczyt, rozgłos zawdzięczający pd. ścianie, opadającej ku Dolince Pustej 140-metrowymi krzesanicami, uwarunkowanymi ciosem stromym, równoległym do przebiegu grzbietu. Przecina ją 10 dróg wspinaczkowych o trudnościach V i VI oraz oryginalny „trawers” (1932) z Przełęczy Zmarzłej na Kozią. Najczęściej powtarzana jest droga „klasyczna”, której pokonanie w r. 1910 (H. Bednarski, J. Lesiecki, L. Loria i S. Zdyb) było rekordem taternictwa letniego przed I wojną światową. W r. 1917 na tej drodze zabił się S. Bronikowski, w 1927 znany plastyk M. Szczuka, a w 1929 — siostry M. i L. Skotnicówny. Nazwę stworzył poeta F. H. Nowicki, do r. 1903 wiązano ją raczej z Małym Kozim Wierchem. Żelazne Wrota — Zachodnie (Zapadna Żelezna brana, 2280 m) i Wschodnie (Vychodna Żelezna brana, ok. 2255 m). Dwie przełęcze w głównej grani Tatr Wysokich, rozdzielone trójwierzchołkową Śnieżną Kopą (2322 m). Wschodnie Żelazne Wrota stanowią najdogodniejsze połączenie Doi. Kaczej z Doi. Złomisk. I znane przejście M. Dechy z przew. 1874. Zachodnie Żelazne Wrota przeszli jako pierwsi A. Asnyk oraz M. i J. G. Pawlikowscy z przewodnikami 1876. Ok. 1880 r. słynęły Żelazne Wrota jako droga „wyczynowa”. T. Chałubiński prowadził przez nie swe wycieczki 1876 (30 osób) i 1877 (40 osób), pięknie opisane w szkicu „Sześć dni w Tatrach” (1879). Przejście to było częstym motywem w twórczości K. Tetmajera („Orlice”, „Żelazne Wrota”). Nazwa w polskich drukach częściej po 1865 r. — pierwotnie w odniesieniu do całego odcinka grani.